Zabawa: przykry w ypadek.
Zabawki dziecinne: kłopoty domowe.
Ząb (zęby): prześladow anie; — w ypadające: śmierć starszej osoby
w rodzinie; — w y ry w ać zęby: stra ty m ateryalne; —
zęby znaleźć: przyjem na niespodzianka; — mieć jeden ząb
w ystający nad drugie: rozterki w rodzinie; — krew z zębów
: sym patyczny kuzynek zgłosi się; — zęby czarne: żałoba
po dziecku.
Zabić (zabijać): kogo: strzeż się zem sty kobiety.
Zabielać barszcz, kaw ę: nie oczerniaj bliźnich.
Zabierać (zabrać) coś komu: czy zaw sze będziesz zwolennikiem
zasady: co twoje, to moje, lecz co jest mojego, to tobie nic
do tego?
Ząbkowanie dziecka: spokój tw ój zagrożony.
Zabłądzić (zabłąkać się): niepewność decyzyi zepsuje ci spraw ę.
Zabobonom w ierzyć: niedow iarstw o tw e co do N. N. nie w yjdzie
ci na dobre.
174
Zabłocić się: w ejdziesz w p lugaw e to w a rz y s tw o .
Zabraniać komu czegoś: nie ufaj otoczeniu.
Zachcieć czegoś: będziesz rriieć dziecko.
Zachmurzone niebo: poróżnienie się z najukochańszym (ą).
Zachód słońca: po chwili szczęścia… smutek.
Z a c h o ro w a ć: będziesz długie lata żyć w zdrowiu.
Zachw ycać się czem ś: nie gap się na byle co.
Zaciąg do w ojska (patrz: W erbunek).
Zaciemniać św iatło: nie z a tru w a j życia najbliższym.
Zacierkę drobić lub jeść: nie rozdrabniaj uczucia na kilka p rz e d m
iotów adoracyi.
Zaćmienie słońca: zniw eczone z a m ia ry ; — księżyca: ukradziony
całus.
Zaczadzić się: zakochasz się nieszczęśliwie. •
Zaczarow ać coś lub kogo: nie b a w się w spirytyzm , bo oberw
iesz guza.
Zaczepiać kogo na ulicy: niepożądany to w a r z y s z k a ) .
Zad zw ierzęcy: usunięcie się od doty ch czaso w eg o to w a rz y s tw a .
Zadanie pisać: porzuć sy stem listów m iłosnych.
Zadatek d aw ać: bierz co wolisz, uścisk czy cału s?
Zadek ludzki: b ru taln a kłótnia.
Zadowolenie uczuć: sm utek ow ładnie tw ą duszę.
Zaduch: w y jazd w czasie w akacyi przyniesie ci szczęście.
Zadumać się: szkoda czasu, — indyk m yślał i zdechł.
Zaduszki: niedługo w zro śn ie ilość osób, k tó ry m się od ciebie
,.Wieczne o d p o czy w an ie11 należy.
Zadymka śnieżna: p ew n a osoba tak cię opęta, że będziesz chodzić
jak tum an, nie w idząc w łasnem i, a p a trz ą c jej oczami.
Zadyszeć się: nie pracuj tyle, — sukcesorow ie tw oi i tak ci nie
będą wdzięczni.
Zafajdać kogo lub siebie: wielki dostatek dla zanieczyszczonej
osoby, w a rto ś c io w y prezent.
Zagadkę ro z w ią z y w a ć : skoro sam o sobie nic d o b reg o p o w iedzieć
nie możesz, poco pleciesz koszałki-opałki o drugich?
Zagłodzić się: będziesz sy t dostojeństw i sław y .
Zagony: p o p łatn y interes, lecz nie bierz nikogo do spółki.
Zagranicą b yć: wszędzie m oże ci b yć dobrze, ale trzym aj się domu,
bo w dom u najlepiej.
175
Zagroda: nie bądź z b y t skrom nym , — bądź jak szlachcic na z a grodzie,
ró w n y wojew odzie.
Zając, polow ać nań: trafi ci się k o rzy stn y interes; — uciekający:
d o b ry 'in te re s w ym knie ci się z ręki.
Zajady mieć: ujadasz ty na innych, nie dziw się, że inni ujadają
na ciebie.
Zajazd (dom zajezdny): serce tv^e jako dom zajezdny, co chwila
kto inny w niem gości.
Zakalec w cieście: nie dające się zw alczyć przeszkody.
Zakaz przekroczyć: nie słuchałeś(aś) dobrej rad y , cierp teraz!
Zakażenie: pamiętaj, choć to tylko przenośnia, że „kradzione nie
tu czy “ .
Zakładać się z kim: nie spiesz się z w yp o w iad an iem sw y ch p rzekonań
przed obcymi, bo możesz trafić na fran ta lub zdrajcę.
Zakładnik: na gładkiej d ro d ze spotka cię przypadek.
Zaklęty d w ó r: tajona dotąd miłość ujawni się.
Zakochać się: nienaw iść z miłością o granicę siedzi, kogo kochasz
lub nie lubisz, w iedzą już sąsiedzi.
Zakonnik(ica): życie jest walką, — do walki trzeb a odw agi, —
kto jej niema, jest tchórzem .
Zakopać coś: kto szuka, ten znajdzie.
Zakpić z kogo: błaznow anie, to jeszcze nie dowcip.
Zakradać się gdzie: jesteś jak lis, czatujący obok kurnika, ale nic
nie w y p a trz y s z .
Zakrwawić bieliznę, podłogę: z a ta rg z krew nym i.
Zakrystya(an): k o rzy stn y ożenek, a niedługo chrzciny.
Zalecać się: smalisz cholewki, spalisz na panew ce.
Zalew (patrz: P o w ó d ź).
Zamach w y k o n ać: będziesz pow odem groźnego w skutkach z a targ
u rodzinnego.
Zam arznięty s ta w lub t. p.: za sty g n ą uczucia miłej ci osoby.
Zamek u d rzw i: strzeż się złodzieja; — zamek (pałac): miej nadzieję
d o b ro b y tu i zadow olenia, bo tylko z tak zw anych
*^1* „zam k ó w na lodzie“ , p o w stają pałace na ziemi, (p.: Klucz).
Zamęście: nie k ażd e zam ęście toruje drogę do szczęścia i nie
każde szczęście w ynika z zamęścia, pom yśl nad tern.
Zamiany dokonać: nie rom ansuj z cudzą żoną (mężem).
Zamieć (patrz: Zadym ka).
176
Zamiatać: w szystek brud dom ow y w yżeń poza próg, a będziesz
zadow olony (a).
Zamierać: będziesz długo żyć i będzie ci się dobrze wiodło.
Zamożnym być: kto zdolny i chętny do pracy, nie obaw ia się
ubóstw a.
Zam urow ać kogo: niepowodzenie w każdej spraw ie.
Zamyślić się (patrz: Zadum ać się).
Zanadrze, schow ać coś: ani z pończochy cioci, ani od wujcia
z Ameryki nic nie dostaniesz, musisz sam (a) myśleć o sobie.
Zanieczyszczać coś lub kogoś: w artościow y prezent.
Zaniewidzieć (patrz: Oślepnąć, W zrok).
Zanurzać się w w odzie: będziesz opływ ać w dostatkach jak pączek
w maśle.
Zapadać się: obniżenie wszystkich w artości życia.
Zapalać ognisko: m ałżeństw o; — stos: straszny w ypadek.
Zapalenie mieć: jesteś zw aryow any(a) w am orach, — serce tw e
plonie i… spłonie, jeśli się nie upam iętasz.
Zapałki: nie unoś się tak gniewem, bo złość piękności szkodzi i nie
zapalaj w miłostkach, bo to nie uchodzi.
Zapiecek: celibat do śmierci i… sam otność na cudzej łasce.
Zapis (patrz: Testam ent).
Zapomogę dostać: nieoczekiwana pomoc w potrzebie; — dać komu:
nie licz na odwzajemnienie.
Zapowiedź słyszeć: będą ci się garnki ciągle tłukły.
Zapraszać kogo: w yrzucisz za drzw i natręta, — w ażny list.
Zaprzęgać konie: przygotuj się na zjazd gości.
Zapusty: nie w esołość, śpiew i tany, jeno grzech jest zakazany.
Zaraza: nie czytaj złych książek, — nie grom adź grosza z cudzą
krzyw dą, — nie bądź gorszycielem .
Zardzewiałe żelazo: wiele trudności do pokonania.
Zarękawek: lubisz elegancyę i ciepło, a czy pam iętasz o tych,
którym chłodno i głodno?…
Zaręczyny: słuszna obaw a o niepewną przyszłość, ale w Bogu
nadzieja.
Zarost u kobiety: przez w łasną nieuwagę narazisz się na śmiech
ludzki.
Zarzewie ognia: nie wzniecaj płomienia gniewu i o brazy boskiej
w rodzinie w łasnej.
177
Zasądzić kogo (patrz: Wyrok).
Zaskórne w ody: jesteś wilkiem w owczej skórze.
Zasłona spuszczona: tajemnica tw a nie będzie rozgłoszona; —
zasłona podniesiona: stanie się przeciwnie.
Zaślubiny: kogokolwiek’pojęłaś, albo chcesz w zamęście, gdy będziesz
żyć rozumnie, poznasz, co to szczęście.
Zasmarkać się: nie maczaj palców w brudnej sprawie.
Zasnąć (patrz: Usnąć).
Zaspy śniegu lub piasku: ciernie i głogi na twej drodze; — w y dostać
się z zasp szczęśliwie: możesz być spokojny(ą) o swą
przyszłość.
Zastawiać klejnoty: szanuj zdrowia należycie, bo gdy umrzesz,
stracisz życie.
Zastawiać sidła: nie pomoże „Św ięty Boże“ , nikt ci męża (żony)
nie wyorze.
Zastrzelić kogo: jesteś niepoprawny(ą), — ciągle strzelasz bąki.
Zastrzyknąć komu morfinę, serum lub arszenik: bądź ostrożn
y m ^ ) w przyjmowaniu do wiadomości wszelakich „bajeczek“
, tworzonych wedle widzimisię opowiadającego, ze
szkodą drugich, (patrz: Arszenik, Morfina, Serum).
Zatamować krew: zerwanie węzłów przyjaźni, pokrew ieństw a;—
tam ow ać bieg rzeki: kto nie idzie naprzód, ten się cofa.
(patrz: Tama).
Zatoka: dobry mąż, dobre dzieci, to najpewniejsza przystań starości.
Zatopić (patrz: Topić).
Zatonąć: ruina zdrowia i majątku.
Zatrucie (patrz: Zakażenie).
Zatwardzenie mieć: tw ardą szkołę życia los ci zgotował.
Zausznice (kolczyki): m arna chwała, bo każdy w ieprz to samo
posiada.
Zawiasy lekko funkcyonujące: nie zawierzaj gadułom; — skrzypiące:
nim co zrobisz, zaw sze się naprzód w ygadasz, lub
zdradzisz fakt, przez innych ci powierzony.
Zawrotu głowy dostać: nie m artw się, cała spraw a, o której
wciąż myślisz, funta kłaków nie w arta; — miłość nie w porę:
w starym piecu dyabeł pali.
Zazdrościć komu: zdradzone uczucie.
12
178
Zawieszenie broni: pojednanie zwaśnionej p ary narzeczonych,
lub małżonków.
Zazębić się: skoroś się w N. N. odkochal(a), poszukaj sobie nowego
ideału.
Zażywać lekarstwo: dużo gorzkich pigułek przełknąć ci w życiu
przeznaczono.
Zbankrutować: nie doszedłszy starości, zrezygnujesz z doczesnych
radości.
Zbawiciela widzieć na krzyżu lub w obrazie: szczęście zaziemskie,
— tu zgryzota.
Zbieg (dezerter): otrzym asz wiadomość o dawno nieobecnej a
miłej ci osobie.
Zbiegowisko (patrz: Tłum).
Zbierać zioła, kłosy: mareczka do mareczki, a będą wnet miareczki.
Zbiórka na cel dobroczynny: dobra twa chęć mało w arta, jeśli
czynem nie poparta.
Zbója widzieć: zły mąż. -— zły ojciec.
Zboże na pniu: strzeż się oszustwa; — w kłosach: zmiana życia
na lepsze; — w snopach: zaszczyt i dobrobyt: — w stodole:
chroń się przed złodziejem; — młócić zboże: przez własną
lekkomyślność czeka cię strata.
Zbrodnię popełnić: nie kradnij pannom całusów (nie dawaj sobie
kraść całusów).
Zbroja (zbrojownia): zapłaczesz się w zatargi, których skutkiem
może być kryminał.
Zdrada: zazdrość tw a jest nieuzasadniona.
Zdrój czysty: zdrowie i radość; — mętny: kłopoty; — w ysychający:
zubożenie, (patrz: Woda).
Zdrojowisko: być w niem: porzuć troski i kłopoty, bierz się hyżo
do roboty.
Zębata kolej: ból zębów przeszkodzi ci w przyjemnej rozrywce.
Zegar: każda godzina i minuta młodości, to skarb zasług na
szczęśliwy żyw ot w długie lata.
Zełgać: najczęściej zdrada w słodkiem ukryw a się słowie, -— ten
najlepszy przyjaciel, co ci praw dę powie.
Zemdleć: miłość to głęboki rów, kto weń wpadnie, bywaj zdrów;
nie bądź słabym(ą) wobec w ym agań osób drugich.
179
Zemsta: strzeż się p azurków , nóżki, pantofelka, bo w ejść w taki
am b aras, to nie bagatelka.
Zero: mówię ci n ap raw d ę, i to sercem szczerem : choć stanow isz
jednostkę, jesteś przecie zerem.
Zestarzeć się nagle: wielkie zm artw ienie, śmierć dziecka.
Zezow ać: choć nibyś głucha na św iata zgiełki, w oczach tw ych
stale siedzą dyabełki.
Zgagę mieć: gdy nie złapiesz bogatej żony (bogatego m ęża), będzie
krach!
Zgliszcze: niem a w tobie ,,ognia” ani odrobiny, bo m ało m asz
n e rw ó w , a dużo słoniny.
Zgniły ow oc, jarz y n a: szerząc’zgniliznę m oralną, jesteś jako zgniły
owoc, szkodliwy zdrow iu społecznem u.
Zgrom adzenie: i w ielcy i mali. każd y ciebie chwali.
Zgrzebło: niedelikatność tw a z ra ż a ci ludzi.
Zgrzytać zębam i: ro z w a ż to szczerze, k ry zy s niedaleka, w tym
roku jeszcze żona z teściow ą cię czeka.
Zgubić coś: o d p ra w now ennę do św . Antoniego.
Zgwałcenie: podłość ch a ra k te ru za w sz e jak szydło z w o rk a w y lezie,
— będziesz po m szczo n y (a).
Ziarna: bez w zględu na glebę, na jaką rzucony, siej ziarno z n a dzieją,
że ci w y d a plony.
Zięć: pokaźny posag, pensya w spaniała, to ideały, człeka w a r tość
cała.
Zielnik: choćby najprzedniejsze piękno, a zasuszone, to będzie
tylko m umia, — unikaj więc takich tru p ó w chodzących.
Zielony kolor: nie trać nadziei, osiągnięcie celu już bliskie.
Ziemniaki: działalność tw oja wiecznie się skryw ająca, iście „krecią”
n a z w a n a b y ć może.
Ziewać: zam iast wielkiego ukochania, znasz tylko miłostki.
Zima: zimą rok się zaczy n a, — serce m am y na to, ażeby zimę
życia w ciepłe zmienić lato.
Zjawisko (patrz: W idm o).
Zjazd: p raca dla życia jest trudem , życie dla p ra c y przyjem nością.
Zlew (patrz: Kloak).
Złocień: czyliś panna, czy rozw ódka, nie pom oże ci pozłótka.
Złodziej: strzeż się ognia i… nowej znajomości w okresie trzech
dni od tego snu.
i o
Złościć się (patrz: G niew ać się).
Złoto: w szystko furda, pieniądz grunt!
Zmarszczki mieć: mimo zalet twej urody, jesteś głupi panie
m łody.
Zm artw ychw stanie: s ta ra miłość nie rdzew ieje, s ta re g rzech y
czas rozwieje.
Zmoknąć: oczyścisz się z czynionych ci z a rz u tó w .
Zmora: padniesz ofiarą przygniatającej cię m o raln y m ciężarem
sytuacyi.
Zm owa: najbliższy strajk w y w rz e pewien w p ły w na tw e życie,—
nie dow ierzaj siw ym oczom.
Zmrok: ciem na głąb tw ego spojrzenia nie od strasza, lecz p rz y nęca,
— zmierzch szczęścia.
Znajda: niepow odzenie w pozyskaniu spadku.
Znak: ile ra z y będziesz w białym kolorze, zaw sze spotka cię p rz y jemność
i zadow olenie; — znaki na niebie: nieszczęście; —
na ciele: czeka cię kalectw o.
Znaleźć coś: pocieszająca w iadom ość.
Znamię mieć: niepom yślna zm iana stanu.
Znarowione bydlę: niespodziew ana przeszkoda w osiągnięciu
celu.
Zniszczenie: pow odzenie w rzemiośle, u żyw ającem ognia.
Zodyak: tuzin cnót, tuzin w ad , — 1 tuzin dzieci, tuzin zw ad.
Zołzy: z n aczn y ubytek w stajni i w oborze.
Z oologiczny ogród: pow odzenie w chow ie b y d ła i koni, — w ierny
przyjaciel pies obroni cię od szkody.
Zorza: w zględy m ożnych, — w zajem ność w miłości.
Zrazy d rz e w o w o c o w y ch : co tylko rozpoczniesz, w szystko się
u da; — z ra z y jeść: pow odzenie w domu.
Zupa: niew ierne sługi.
Zwaliska (gruzy): nie trw ó ż się zmian, każda z nich przyniesie
Ci pożytek, choćby na razie inaczej się przed staw iało .
Zw ęglone szczątki: szczęście tw oje ,,nad“ ziemią, cóż w ięc obchodzić
cię m oże to, co jest „ n a “ ziemi?
Z w iędłe kw iaty: raniące serce wspom nienia.
Zwierciadło, p a trz e ć w nie: jesteś zarozum ialcem i sam olubem ;—
stłuc: śmierć do roku w rodzinie; — czyścić: nie ufaj służbie.
Zw ierzyna ubita: zaproszenie na ucztę, — p rezen t od m yśliw ego.
Zw ierzęta ż y w e i z d ro w e : zadow olenie; — zdechle: stra ta .
Zwijać nici, sznurek: nie motaj tak długo, ho om otasz kogo plotkami,
lub inni ciebie om otają.
Zwózka zboża, siana: niespodziew any przy b y tek m ajątku.
Zwrotnica na kolei: zm iana stosunków życiow ych.
Z w yciężać: w y ro śn iesz ponad tłum y, — zyskasz uznanie i szacunek
u ludzi.
Zw ym yślać kogoś: poklask ogółu, p o p ra w a opinii.
Zysk: z a ta rg z żydem , rezultatem stra ta m atery aln a.
Zyz (patrz: Z ezow ać).
Zziębnąć: całkiem niespodzianie zapała ktoś miłością ku tobie.
Zzuć buciki: los dla ciebie, to nie w ró g , złoży szczęście u tw ych
nóg.