Każdego roku Polacy marnują prawie 5 mln ton żywności, z czego za 60 proc. odpowiadają gospodarstwa domowe – informuje Federacja Polskich Banków Żywności. Czy w obliczu tego problemu konsumenci starają się, by ograniczyć jego skalę? Jak wskazuje najnowsze badanie zrealizowane na zlecenie Netto, tak. Z raportu „Zero Waste – badanie zachowań konsumenckich”* wynika, że aż 69 proc. respondentów aktywnie dąży do minimalizowania wyrzucania jedzenia
w swoich domach.
Marnowanie żywności to problem globalny. Jednak każdy z nas poprzez zmianę swoich codziennych nawyków może przyczynić się do ograniczenia go. Poniżej przedstawiamy kilka prostych porad, które pomogą Ci wdrożyć zasady zero waste w swoim gospodarstwie domowym, a przy tym zaoszczędzić!
Spis treści:
Planuj – nie wyrzucaj
Aż 43 proc. badanych deklaruje planowanie zakupów i tworzenie list zakupowych – bądź jak oni! Przed wyjściem do sklepu sporządź listę potrzebnych produktów. Trzymając się jej w sklepie, unikniesz zbędnych czy za dużych zakupów. Jeśli mimo listy w sklepie skuszą Cię promocje, dzięki którym możesz zaoszczędzić pieniądze, korzystaj z nich w sposób przemyślany. Produkty z dłuższą datą ważności
z pewnością mogą poleżeć w Twojej spiżarni nieco dłużej, można więc kupować je na zapas.
W przypadku produktów z krótszą datą przydatności, zastanów się, jaką ilość będziesz w stanie wykorzystać w domu. Takie podejście pozwoli Ci zminimalizować straty żywności.
Przechowuj prawidłowo i gotuj w duchu zero waste!
Badanie Netto pokazało, że coraz więcej Polaków zwraca uwagę na sposób przechowywania produktów spożywczych i stara się robić to zgodnie z zaleceniami (41 proc.). Pozwala to uniknąć przedwczesnego psucia się jedzenia i znacząco wpływa na świeżość i trwałość żywności, a co za tym idzie, ogranicza marnowanie. 39 proc. respondentów mrozi jedzenie, suszy je lub robi z nich przetwory.
Z kolei co trzeci badany wykorzystuje resztki jedzenia do przygotowywania nowych dań. Przepisy zero waste znajdziesz w Internecie i dedykowanych książkach kucharskich. Do dyspozycji mamy także wiele aplikacji, które pomogą nam ułożyć jadłospis z tego, co pozostało w lodówce.
Jeżeli jesteś rodzicem i zastanawiasz się, jakie posiłki przygotowywać dla swoich pociech do szkolnej śniadaniówki, by były zjadane, a nie wyrzucane, zapoznaj się z e-bookiem Netto „Śniadaniówka, czyli drugie śniadanie z Netto”. Znajdziesz w nim kilkanaście ciekawych pomysłów na drugie śniadania,
co dodatkowo ułatwi planowanie domowych zakupów spożywczych.
LINK do bezpłatnego ebooka: https://www.netto.pl/drugiesniadanie/
Zwracaj uwagę na etykiety
Czy wiesz, że produkty spożywcze oznaczone są dwoma rodzajami dat ważności? Pierwszy to „należy spożyć do” i oznacza konkretny dzień, po którym produkt może stanowić zagrożenie dla zdrowia.
Takim oznaczeniem producenci określają przydatność np. nabiału. Drugim rodzajem jest „najlepiej spożyć przed”, co dla konsumenta stanowi podpowiedź, do kiedy produkt zachowuje pełnię swoich walorów smakowych i odżywczych. Co ważne, po przekroczeniu tej daty produkt nadal może nadawać się do spożycia. Takie oznaczenia stosowane są np. przy konserwach, makaronach i produktach suchych.
Okazuje się, że wielu z nas nie rozróżnia terminów stojących przed datą ważności. Na pytanie
czy określenia „należy spożyć do” i „najlepiej spożyć przed” oznaczają to samo, aż 39 proc. badanych odpowiedziało, że tak, a ¼ stwierdziła, że nie wie. Mimo, że 37 proc. respondentów zadeklarowało znajomość tych pojęć, jedynie co drugi z tej grupy był w stanie wskazać poprawną definicję każdego
z określeń.
Dlaczego to tak ważne? Jak wynika z badań Netto, większość respondentów sprawdza etykiety produktów pod kątem dat przydatności. Podczas zakupów w sklepie robi to 58 proc. ankietowanych,
a w domu – 69 proc. Data ważności jest więc wyznacznikiem przydatności do spożycia. Z kolei nierozróżnianie pojęć przekłada się na decyzję o wyrzuceniu produktów „po dacie”, choć niektóre
z nich można by wciąż wykorzystać.
Istnieje wiele sposobów na proste i bardziej intuicyjne przestrzeganie terminów ważności. Wśród nich są m.in. aplikacje do monitorowania dat przydatności do spożycia. Warto również pogrupować
w lodówce i szafkach żywność w ten sposób, by łatwiej nam było znaleźć produkty o krótszej dacie ważności. To tzw. metoda FIFO, czyli First In-First Out. Ostatnio kupione produkty powinniśmy umieścić z tyłu lodówki, a te, które kupiliśmy wcześniej i stoją dłużej, przesunąć na przód. Możemy też przeznaczyć osobną półkę na otwarte opakowania.
Sprawdź i daj szansę!
Termin przekroczony… i co teraz? Według raportu, 20 proc. osób od razu wyrzuca produkty, których data przydatności została przekroczona, 46 proc. weryfikuje sensorycznie produkty o dłuższych terminach przydatności, pozostałe zazwyczaj wyrzuca, a co trzeci z nas, zanim wyrzuci przeterminowany produkt, sprawdza go sensorycznie. Jeśli produkt dobrze pachnie, wygląda
i smakuje, spożywa go.
Pamiętajmy, że z niektórych produktów możemy korzystać nawet po upływie terminu ważności „najlepiej spożyć przed”, jeśli tylko nie zauważymy odstępstw od normy. Produkty, co do których mamy obawy, często możemy zużyć w inny sposób, np. mieloną kawę wykorzystać jako peeling,
a nieugotowany makaron przeznaczyć jako kreatywny artykuł plastyczny dla dzieci.
Żywność można ratować… już podczas zakupów!
Dobre praktyki w zakresie niemarnowania żywności można zastosować już podczas zakupów!
W Netto można kupić produkty z kończącą się datą. Znajdują się one w kilku miejscach
w sklepie – w chłodniach, na półkach z asortymentem suchym i w strefie warzyw i owoców z Zieleniaka. Miejsca te łatwo znaleźć, są specjalnie oznaczone plakatami z hasłem akcji: Nie marnuję i zyskuję. Dodatkowo na produktach włączonych do akcji znajduje się żółta naklejka z nową, niższą, jeszcze atrakcyjniejszą ceną. Wszystko po to, by zachęcić klientów do zakupu tych produktów – dzięki temu wspólnie ratujemy żywność przed zmarnowaniem.
Dziel się jedzeniem
Wciąż mało popularne jest dzielenie się jedzeniem – jedynie 12 proc. respondentów deklaruje stosowane tego sposobu na ograniczanie marnowania żywności. Dlatego warto poszukać w swojej okolicy fundacji lub korzystać z wspierających lokalne społeczności bezpłatnych jadłodzielni. A może masz kogoś bliskiego, z kim możesz podzielić się przygotowanym jedzeniem? Śmiało!
Wspólne działanie, jeden cel
Sieć sklepów Netto od wielu lat aktywnie angażuje się w działania na rzecz niemarnowania żywności. W 2022 r. aż 84 proc. sklepów działających pod szyldem Netto przekazywało żywności organizacjom pożytku publicznego. Łącznie sklepy podlegające pod spółkę Netto w 2022 roku przekazały ponad
2 722,5 tony żywności, których wartość wyniosła 18,1 mln zł, natomiast sklepy działające w ramach spółka Netto Indygo w okresie od 01.03.2021 do 28.02.2022 przekazała około 1407 ton żywności
o wartości blisko 9,95 mln zł.
We wszystkich sklepach Netto prowadzona jest akcja „Nie marnuję i zyskuję”, w ramach której powstały specjalnie oznaczone miejsca. Można w nich znaleźć żywność przecenioną ze względu na zbliżający się termin przydatności do spożycia lub w uszkodzonych opakowaniach. Akcją objęte są produkty w chłodniach i suche, ale również pakowane warzywa i owoce. W przypadku gdy jedna sztuka z paczki jest uszkodzona, zostaje usunięta, a cała reszta dostępna jest w obniżonej cenie.
Od września 2023 r. wszystkie sklepy Netto korzystają z nowoczesnego systemu, który w oparciu
o sztuczną inteligencję przewiduje poziom obniżek cenowych dla produktów ze zbliżającym się terminem przydatności do spożycia, sugerując cenę o największym potencjale dla sprzedaży danego produktu. Dzięki temu szanse na to, że zostanie on kupiony i zjedzony, zamiast trafić do kosza, zwiększają się.
Ważnym elementem działań jest także kontrola zatowarowania sklepów. Jest ona prowadzona
w oparciu o wyniki sprzedaży, co daje możliwość na zoptymalizowanie dostępności artykułów
w placówkach przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniej ilości artykułów dostawnych dla klientów.
Sieć stawia również na edukowanie w zakresie niemarnowania żywności, przygotowując
i udostępniając materiały dotyczące tego tematu czy prowadząc akcje informacyjne w swoich sklepach.
Link do szczegółowych danych z raportu „Zero Waste – badanie zachowań konsumenckich: https://www.przedczydo.pl/
*Raport Netto „Zero Waste – badanie zachowań konsumenckich” został przygotowany we współpracy z Research Collective metodą CAPI na próbie n=986 wśród osób powyżej 18. roku życia.
